محمد ساعد مراغه‌ای نخست وزیر شد

ورود ساعد مراغه‌ای به دولت

ساعد مراغه‌ای در سال ۱۲۸۲ و به واسطه آشنایی که با ارفع الدوله سفیر ایران در ترکیه داشت به استانبول رفت و در سمت منشی‌گری جنرال کنسولگری این شهر استخدام شد. پس از دو سال به سمت منشیگری کنسولگری باطوم رسید و پنج سال به فعالیت خود در این پست ادامه داد. به تبع عملکردش، نایب اول ژنرال کنسولگری تفلیس شد و به مرور ارتقاء درجه پیدا کرد و به قفقازیه رفت و برخلاف سایر کنسول‌ها که از راه فروش گذرنامه ثروتی می‌اندوختند، پاکدامنی خاصی را از خود بروز داد و بیشتر توجه او در آن ایام بحرانی که روسیه در آستانه انقلاب قرار گرفته بود کمک و مساعدت به ایرانیان مقیم قفقازیه بود.

محمد قاضی‌زاده (محمد ساعد مراغه‌ای) در سال ۱۳۰۳ با سمت مستشار سفارت به آنکارا پایتخت جدید ترکیه ماموریت یافت. مصطفی آتاتورک رهبر جدید آن کشور به نام «غازی» خوانده می‌شد و مستشار سفارت ایران نیز نام «قاضی» داشت از این‌رو برای احترام به مقام پیشوای ترکیه نام خانوادگی خود را از قاضی به ساعد تغییر داد و از این‌رو دولت ترکیه از وی تشکر کرد.

پس از گذشت چند سال، محمدعلی فروغی که زمانی سفیر ایران در ترکیه بود و عملکرد ساعد را از نزدیک دیده بود، وزیر امور خارجه کشور شد و از پس از دریافت این پست از ساعد خواست به وزارت امور داخله منتقل شود. هرچند ساعد با این انتقال موافق نبود، اما پس از مدتی او را به سمت حکمرانی ارومیه گماشتند.

سال ۱۳۱۲ فروغی مجدداً ساعد را به وزارت امور خارجه منتقل کرد و ریاست اداره اول سیاسی را به او سپرد. ساعد در ادامه، رییس اداره دوم سیاسی شد و در سال ۱۳۱۳ مقام مدیرکلی را دریافت کرد و در سال بعد از آن با رتبه وزیر مختار، شارژ دافر ایران در شوروی شد. دو سال بعد به سمت وزیر مختار ایران در ایتالیا رسید.

پس از آنکه روند کاری سپهبدی در مسکو مورد توجه وزارت خارجه واقع نشد با نظر رضا شاه و در سال ۱۳۱۷، ساعد با سمت سفیر کبیر ایران عازم مسکو شد. ژوزف استالین در آن دوره رهبر شوروی بود.

در اسفندماه ۱۳۲۰ محمدعلی فروغی از نخست وزیری کناره گرفت و حاضر به تشکیل کابینه نشد و خود را مخفی کرد و سهیلی نخست وزیر شد و ساعد مراغه‌ای را به عنوان وزیر امور خارجه تعیین کرد. با وجود اینکه چند ماه بعد، قوام السلطنه جانشین سهیلی شد و پس از مدتی دوباره سهیلی جای قوام را گرفت، ولی ساعد همچنان وزیر امور خارجه ایران بود.

کابینه علی سهیلی با هزاران گرفتاری که در امور مملکت داشت ناچار شد انتخابات دوره چهاردهم مجلس را در تابستان ۱۳۲۲ برگزار کند. بعد از ۲۰ سال برای اولین بار بود که مردم طعم انتخابات آزاد را می‌چشیدند. وقتی مجلس آماده کار شد دولت سهیلی طبق عرف پارلمانی استعفا کرد.

روز ۲۷ اسفندماه ۱۳۲۲ مجلس شورای ملی در یک جلسه خصوصی ساعد را برای ادامه زمامداری برگزید. علت اصلی این انتخاب، روابط نزدیک ساعد با شوروی‌ها بود و نمایندگان احساس می‌کردند ساعد بهترین فرد برای حل مشکلات بین ایران و شوروی است. فردای آن روز، ساعد به ملاقات شاه رفت و فرمان نخست وزیری خود را دریافت کرد و به شاه قول داد که پس از تعطیلات نوروز اعضای کابینه را معرفی کند.

زندگی نامه ایشان در ویکی پدیا

 

You may also like...